Ача-пӑчана савӑнма нумай та кирлӗ мар вӗт. Муркашри шӑпӑрлансемшӗн нумаях пулмасть ҫавӑн пек кӑсӑклӑ мероприяти пулса иртнӗ. Район центрӗнчи культурӑпа кану центрӗнче вӗсем валли интерактивлӑ шоу йӗркеленӗ.
Тӗрӗссипе, шоуна Санкт-Петербург хулинчи ҫӳллӗ пуканесен «Парадиз» театрӗ кӑтартнӑ. «Вовочкӑн ҫӗнӗ тӗлӗнтермӗшӗсем» ят панӑскер вӑхӑтӗнче шӑпӑрлансене мультфильмсенчи паттӑрсем стена ҫине чӗнсе кӑларса тӗрлӗ вӑйӑ выляттарнӑ, парнесемпе хавхалантарнӑ. Ача-пӑча валли дартс вӑййи те ирттернӗ, батут ҫинче сикме май килнӗ. Юлашкинчен мультфильмсенчи тӗрлӗ сӑнарпа юнашар тӑрса асӑнмалӑх-савӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ.
Ҫапла, паян Муркаш район судӗнче Илле Иванов тӗлӗшӗпе ӗҫ вӗҫленнӗ. Сергей Трихалкин тӳре журналиста айӑплӑ тесе йышӑну кӑларнӑ — 300 сехет ирӗксӗр ӗҫлеттермелле тунӑ, анчах, вӑхӑт иртсе кайнине шута илсе ку айӑплавран ӑна хӑтарнӑ.
Илле Иванов хӑй каласа панӑ тӑрӑх паян вӑл хӑй приговор вуланӑ саманта кайман — Муркаш районӗн тӳри саккунсӑр йышӑну кӑларнине шута илсе ӑна ура ҫине тӑрса итлени Илле Арсентьевич шухӑшӗпе ытла та пысӑк хисеп пулнӑ пулӗччӗ. Сергей Трихалкин вара приговора 70 минут хушши вуланӑ — 1 сехет те 10 минут кирлӗ пулнӑ.
Приговор вуланӑ ҫӗре видеооператора та Тимӗр Акташ журналиста та кӗртмен имӗш.
Ҫапла май ҫак кӑткӑс истори вӗҫленчӗ те теме пулать — Муркаш район сучӗ чӑваш чӗлхине хӳтӗленӗшӗн ним мар айӑп тытма пулассине ҫирӗплетсе пачӗ.
Тунтикун, юпан 7-мӗшӗнче, Муркаш районӗнчи судра Илле Иванов тӗлӗшпе пуҫарнӑ ӗҫпе вӗҫленекен лару пулнӑ теме пулать — ыран, юпан 10-мӗшӗнче, суд йышӑну кӑлармалла. Кун пирки Тимӗр Акташ журналист пӗлтерет.
Лару пуҫланнӑ хыҫҫӑн Илле Ивановӑн ваккачӗ Николай Столбов ҫӗнӗрен хута кӗме ыйтнӑ — республика тулашӗнчи экспертсен ӗҫне шанманни пирки пӗлтернӗ, Шупашкарти экспертсен пӗтӗмлетӗвне ӗҫ ҫумне хушма сӗннӗ. Ҫавӑн пекех Николай Столбов ваккат Мускавра вӗсем ыйтнипе ҫӗнӗ экспертиза тума тытӑнни ҫинчен те пӗлтернӗ. Айӑплакан ен хирӗҫленӗ хыҫҫӑн тӳре ку пӗтӗм хута кӗрӗве йышӑнма килӗшменни пирки пӗлтернӗ.
Ҫапла май тӳре суд тӗпчевне вӗҫленӗ, сӳтсе яву пайне куҫни пирки пӗлтернӗ. Айӑпланакан та, ун ваккачӗ те сӳтсе яву пайне куҫма вӗсене вӑхӑт кирлӗ тесе каланӑ пулин те суд вӗсен кӑмӑлне тивӗҫтермен. Юлашкинчен ваккат ларуран тухса кайнӑ — ҫапла май тӳрен 10 минутлӑ тӑхтав тума тивнӗ. Ара, айӑпланакана ваккатсӑр хӑварма юрамасть-ҫке. Николай Столбов, паллах, таврӑннӑ — унӑн эмел ӗҫмелле пулнӑ-мӗн.
Чи малтан сӑмах айӑплакан ен илнӗ. Вӑл кӗскен тӗпчев епле пынине каласа панӑ. Прокурор та следовательсем те статья авторӗ Илле Иванов пулни пирки иккеленмеҫҫӗ иккен, вӗсем журналиста 300 сехет ирӗксӗр ӗҫлеттермелли йышӑну кӑларттарасшӑн. Илле Иванов судри хӑйӗн юлашки сӑмахӗ валли хатӗрленме вӑхӑт ыйтнипе ҫеҫ ҫырлахма пултарчӗ. Тӳре вара унӑн юлашки сӑмахне итлемесӗрех (хатӗрленме вӑхӑт пулнӑ тесе) йышӑну кӑларма кайрӗ — ӑна ыран 13 сехет ҫурӑра пӗлтермелле.
Юсанӑ е ҫӗнӗрен тунӑ автоҫулсен пахалӑхне ятарлӑ лаборатори тӗрӗслени пирки республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑх министерстви юлашки вӑхӑтра тӑтӑшах пӗлтерме тытӑнчӗ. Нумаях пулмасть, акӑ, Муркашри Октябре 50 ҫул урамри 36, 38, 40, 42-мӗш ҫуртсенче картишӗсенче ҫула епле юсанине хакланӑ. Илнӗ пробӑсене лаборатори тӗрӗслевӗ витӗр кӑларнӑ хыҫҫӑн строительсем ӗҫе епле пурнӑҫлани палӑрӗ.
Республикӑн автоҫулсен управленийӗн специалисчӗсем тивӗҫе япӑх пурнӑҫлакан предприятисене ӗҫсӗр хӑварассипе хӑратаҫҫӗ.
Чӑваш Енри ачасем Мари Эл республикинчи Чикмӗ хулинче регионсем хушшинче иртнӗ ҫамрӑк моряксен ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ. Унта вӗсен кимӗ ҫинче авӑсса ишессипе тупӑшнӑ. Конкурса хутшӑннӑ 13 ушкӑн хушшинче Шупашкар хулинчи тата Муркаш районӗнчи ачасем те пулнӑ.
Кӗҫӗн экипаж ӑмӑртӑвӗнче Шупашкар хулинчи Совет Союзӗн Геройӗ А.В. Кочетов полковник ячӗллӗ кадет шкулӗнче вӗренекен ачасем пӑхӑр медале тивӗҫнӗ. Аслӑ ушкӑнра вара малти виҫӗ вырӑна та пирӗн каччӑсем ярса илме пултарнӑ. Пӗрремӗшне Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗрти вӑтам шкулта вӗренекенсем, иккӗмӗшне Муркашри вӑтам шкул ачисем, виҫҫӗмӗшне Шупашкарти ҫамрӑксен «Ҫамрӑк патриот» спортпа техника клубне ҫӳрекенсем йышӑннӑ.
Ҫак эрнекун Илле Иванова айӑпалкан судӑн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ — унта тинех Эдуард Мочалов кӳнтелене ыйтса тӗпченӗ. Кун пирки Тимӗр Акташ журналист пӗлтерет. Допрос хальлӗхе кӗске мелпе ҫеҫ иртнӗ — «Сӗтев» хаҫатӑн редакторӗ «Покажи мне свой язык, и я скажу — кто ты» статьяна хӑй ҫырни пирки тепӗр хут пӗлтернӗ. Хӑй сӑмахӗнче вӑл хаҫатри нимӗнле статья та вӑл ирӗк памасӑр вырнаҫма пултарайманни пирки те каланӑ.
Малалла тӳре Илле Иванова хӑйне суд умне кӑларнӑ. Ӑна вара ытларах ыйтусем панӑ. Паллӑ журналист маларах каланӑ шухӑша ҫирӗплетнӗ — статья авторӗ вӑл мар. Илле Иванов хаҫат редактцийӗнчи ӗҫ епле йӗркеленни пирки каласа панӑ — ытларах чухне тӗп редактор панӑ ӗҫпе килӗшӳллӗн редакци журналисчӗ тепӗр авторӑн сӑмахӗсемпе тезисӗсене ҫырса ҫеҫ хурать. Журналист текста хатӗрлет, тӳрлетет, анчах ку ӗҫ ӑна статья авторӗ пулма май памасть.
Илее Иванов статья экстремислӑ марри пирки те палӑртнӑ. Унта, имӗш, чӑвашлӑхшӑх хытӑ пӑшӑрханаканӑн чӑваш ҫыннин шухӑшӗсем вырнаҫнӑ. Эдурад Мочалов вара шӑп та шай ҫавнашкал ҫын.
Ҫак кунсенче Илле Иванова айӑплакан суд ларӑвӗсем тӑхтав хыҫҫӑн малалла пухӑнма тытӑннӑ. Виҫӗ эрне пек пуҫтарӑнман хыҫҫӑн чи малтанхи авӑнӑн 12-мӗшӗнче иртнӗ иккен. Ларӑва Илле Иванов унччен хатӗрленӗ плакатсемпе тухнӑ: «Мана йыхрав чӑвашла пама ыйтатӑп» тата «Йӑкӑнат Мишшипе Путин резидент конституцисен гаранчӗсем мар!». Малтанхи пекех тӳре вӗсене хывса хума ыйтнӑ, Илле Иванов килӗшмен хыҫҫӑн ку ӗҫе приставӑн тума тивнӗ.
Ку кун суд ларӑвӗнче йыхрав хучӗсене чӑвашла тивӗҫтерессине сӳтсе явнӑ иккен. Асаилтеретпӗр: Илле Иванов ҫурлан 15-мӗшӗнче суда кайман, ун вырӑнне Аслӑ суда ҫул тытнӑ — унта ҫак заявленине хӑварнӑ та. Копийӗсене республика Элтеперӗн ҫыруҫине, Патшалӑх канашӗн спикерне Юрий Попова, Чӑваш Ен прокурорне Владимир Метелина тата ыттисене ярса панӑ. Ҫӳллӗ шайри пуҫлӑхсем вара ыйтӑва татса пама Муркаш район судне «антарса панӑ». Ӗҫ-пуҫ капла май аталанни мӗнпе вӗҫленесси каламасӑрах паллӑ — Илле Иванов вырӑсла та лайӑх пӗлет, чӑвашла йыхрав хучӗсем ярса парса чӑрманса тӑма кирлӗ мар тесе йышӑннӑ. Илле Иванов, паллах, хӳтӗленнӗ — кунта ӗҫӗ чӑвашла е вырӑсла лайӑх пӗлнинче мар тенӗ, ыйтӑвӗ чӑваш чӗлхине патшалӑх чӗлхи шайӗнче усӑ курнинче имӗш.
Чӑваш Енӗн транспортпа ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствинче хӑвӑрт ҫӳрекен чукун ҫулӑн чарӑнӑвӗсем ӑҫта пуласси пирки сӳтсе явнӑ иккен. Пӗри Шупашкар районӗнчи Мӑналта пулӗ, тепри — Етӗрне районӗнчи Полянки ял ҫумӗнче. Иккӗмӗшне суйланӑ чухне ҫак ял М7 ҫул ҫумӗнче пулнине шута илнӗ пулать.
Ларура транспорт министрӗ чукун ҫул иртме палӑртнӑ ҫӗрсемпе чееленсе усӑ курма пултарасси пирки те асӑннӑ — ку ӗҫе районсен администрацийӗсем ҫирӗп тӗрӗслесе тӑрӗҫ тесе шантарнӑ вӑл.
Аса илтеретпӗр: проекта 2018 ҫул тӗлне пурнӑҫа кӗртесшӗн. Пирӗн республика тӑрӑх вӑл маларах асӑннӑ районсемсӗр пуҫне Муркаш тата Сӗнтӗрвӑрри районӗсемпе иртмелле.
Краснорамейски районӗнче комбайнёрсем хушшинче ӑмӑрту ирттерни пирки эпир хыпарланӑччӗ. Ун пек тупӑшӑва муркашсем те йӗркеленӗ иккен. Утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен тытӑнса ҫурлан 29-мӗшӗччен вырмара хӑш комбайнёр епле ӗҫленине эрнесерен тишкерсе пынӑ.
Иртнӗ эрнере ҫурлан 22–28-мӗшӗсенчине пӗтӗмлетнӗ. Ун чух Суворов ячӗллӗ кооперативра «Акрос–530» комбайнпа ӗҫлекен Радонеж Кузнецов пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. Вӑл ҫав вӑхӑтра 181,6 тонна ҫапса илнӗ. Мала тухнӑшӑн ӑна пин тенкӗ илме свидетельство парса хавхалантарнӑ. Иккӗмӗшӗнче те асӑннӑ хуҫалӑхри комбайнёрах. Вӑл — «Дон–1500» комбайнпа 171,2 тонна вырнӑ Фёдор Журавлёв. Ӑна 800 тенкӗ тивӗҫӗ. «Полесье–7» комбайнпа 123,2 тонна вырнӑ «Ударник» предприяти комбайнёрӗ Владимир Степанов. Ӑна 500 тенкӗпе хавхалантармалла.
Нумаях пулмасть Мускавра Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх апат-ҫимӗҫне сутассине ятарласа йӗркеленӗ. Ҫакна ҫӗршывӑн тӗп хулин Суту-илӳпе пулӑшӑвӗн департаменчӗ, «Ял хуҫалӑх тата промышленноҫ таварне туса илекенсен суту-илӳ пасарӗнчи пӗрлешӗвӗ» тата «Чӑваш Республикин апат-ҫимӗҫ фончӗ» хысна предприятийӗ пӗрле пулса йӗркеленӗ. Продукцие сутма уйрӑм хушма хуҫалӑх тытакансем 10 ҫын ытла тухса кайнӑ. Вӗсем пурте — Етӗрне тата Муркаш районӗнчи ҫынсем.
Мускавра купӑстан пӗр килограмӗ 18 тенкӗ ӑсаннӑ, хӑяр — 25–30 тенкӗпе, ҫӗрулми — 25–30 тенкӗпе, кишӗр — 30–33 тенкӗпе, сухан — 25 тенкӗпе. Кун пек ярмӑрккӑсене ҫывӑх вӑхӑтра тата та йӗркелеме палӑртаҫҫӗ. Мускавсем вырӑн укҫи тӳлеттермеҫҫӗ иккен.
Сӑнсем (18)
-11.7 °C